F-35 savaş uçakları projesine başlanalı 20 yıl oldu, 500’den fazla uçak teslim edildi ancak hala tam kapasite üretime geçilemedi.
Pentagon, geçen hafta projede özellikle simülatörlerde bazı eksiklikler bulunduğunu belirterek, tam kapasite üretim için onayı gelecek yıla bıraktı.
Zaten Lockheed Martin firması da art arda yaşanan aksaklıklardan bunalmış durumda zira Covid-19, F-35’lerde sorunları daha da ağırlaştırdı.
Tedarik Zincirinde Aksamalar Var
Araştırmacı gazeteci Joseph Hammond’ın investigative journal web sitesinde yayınladığı yazısına göre, salgın hem üretimi, hem de siparişleri etkiliyor.
Ana üretici firma Lockheed Martin, bu yılki hedefi 20 aşağı çekerek, 122 olarak açıklamak zorunda kaldı..
Planlanan hedeflerin 2023’ten önce tutturulması beklenmiyor.
F-35’lerin parçaları, proje ortağı ülkeler tarafından yapılıyor.
Virüs yüzünden tedarik zincirinde, bakım ve onarımlarda aksamalar yaşanıyor.
iddialara göre, parça için aylardır bekleyen F-35’ler bulunuyor.
Lockheed Martin firması, Türkiye’nin programdan çıkarılmasına rağmen, Türk şirketlerinden parça alımından vazgeçemiyor.
İtalya ve Japonya’daki Tesislerin Bir Süre Kapanması, Bütün Programı Alt Üst Etti
F-35’lerin dünyada sadece 3 yerde Nihai Montaj ve Kontrol tesisi bulunuyor: ABD (Dallas), İtalya (Cameri) ve Japonya (Nagoya)’da.
Cameri ve Nagoya’daki tesisler geçen aylarda çalışanlarda virüs tespit edilmesi yüzünden bir süre kapanmıştı.
Nagoya’daki tesiste, kapanmadan dolayı üretim aksadığından, artık sadece Japonlar için üretilen F-35’lerin testi yapılabiliyor.
Korona Bütçeleri Tüketince, Siparişler Tehlikede
Tanesi 122 milyon dolara malolan F-35’lerde bir pilot kaskının maliyeti 400 bin doları buluyor.
Pilotların eğitimi için de ABD’ye gitmek gerekiyor.
İtalya, aldığı yeni F-35B’lerin pilotlarını, virüs dolayısıyla ABD’ye gönderemedi, kendi Amendola Hava Üssüyle yetinmek zorunda kaldı.
İtalya’da gelecek yıl teslim edilecek dördüncü F-35 için İtalyan Deniz Kuvvetleri ile Hava Kuvvetleri birbirine girdi. (2’si donanmaya, 1’i hava kuvvetlerine teslim edildi, 4.’yü ikisi de istiyor.)
Yaşanan ekonomik krizde F-35 siparişlerinden vazgeçmesi için hükûmete baskı yapılıyor.
Salgının ülke ekonomilerini vurması yüzünden Avrupa’dan siparişlerde de tehlike çanları çalıyor.
Gözlemciler, ilk sipariş kısma açıklamasının İngiltere’den gelebileceğini belirtiyor.
Bloomberg, Lockheed Martin firmasının maliyetleri düşürmemesi halinde, ABD’nin de siparişlerini 1/3 üzerinde azaltma seçeneği üzerinde durduğunu ileri sürdü.
Yeni Talipliler Can Suyu Oldu
Amerikan Başkanı Trump, çareyi F-35’ler için yeni alıcı bulmakta gördü.
F-35’lerin BAE’ye satılabilmesi için İsrail’i iknaya çalışan Trump, bir yandan da Katar’dan gelen siparişe olumlu baktığı izlenimi veriyor.
Ancak İsrailli yetkililer, “henüz Ortadoğu bir İsviçre olmadı” diyerek, koparacakları tavizler karşılığında BAE’ye olmasa da, Katar’a satılmasına karşı koyacakları imasında bulunuyor.